Các vệ tinh viễn thám là công cụ hữu hiệu để theo dõi tình trạng sức khoẻ các rạn san hô tại những vùng biển xa xôi. Nghiên cứu của ứng viên tiến sĩ David E. Carrasco Rivera – Đại học Queensland – sử dụng hàng nghìn bức ảnh chụp từ thực địa và vệ tinh của vùng Heron Reef, thuộc Rạn san hô Great Barrier, Úc – đã chứng minh điều này.
Phần lớn hiểu biết của chúng ta về san hô toàn cầu đến từ dữ liệu thực địa – chỉ chiếm <1% tổng diện tích san hô thực tế. Hơn nữa, các nghiên cứu về thay đổi thành phần (composition) san hô chỉ thường được thực hiện sau khi có “yếu tố căng thẳng” làm xáo trộn môi trường như dịch bệnh, tẩy trắng (bleaching), bão. Vì vậy mà phương pháp khảo sát thực địa không thực sự tối ưu về thời gian, không gian, lẫn kinh phí.
Khi kết hợp với kiến thức thực nghiệm, dữ liệu viễn thám có thể giúp nhận diện các xu hướng ở quy mô toàn-rạn san hô (như diện tích, cấu tạo, thành phần…) và cả trong-rạn san hô (địa hình sườn rạn, đỉnh rạn, và đồng bằng rạn). Phân tích chuỗi thời gian ở quy mô toàn rạn có thể tiết lộ ảnh hưởng của các “yếu tố căng thẳng” lên sự phát triển, khả năng phục hồi và chống chọi của san hô.
Nghiên cứu của Carrasco Rivera sử dụng học máy với 21 năm dữ liệu vệ tinh và dữ liệu thực địa để lập bản đồ về thành phần, màu sắc, độ đa dạng sinh thái của vùng Heron Reef mỗi năm. Độ chính xác của thuật toán dao động từ 59% đến 81% tuỳ vào điều kiện môi trường. Theo tác giả, nếu vùng biển không được khảo sát, dữ liệu vệ tinh vẫn có thể được dùng thay thế trong khoảng 3 năm (sau thời gian này, cần bổ sung dữ liệu thực địa).
Nguồn: https://phys.org/…/2025-04-satellites-solution-tracking…
Tổng hợp: Khoa Lê