Nhóm nghiên cứu của Daniel Schmid thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Áo đã lần đầu tiên phát hiện nguyên tố lithium trong ngoại quyển (exosphere) của Thủy Tinh. Phương pháp tìm kiếm của nhóm là phân tích sóng từ, cụ thể là các “sóng ion cyclotron bắt giữ” (“pick-up ion cyclotron waves” hay ICWs). Trước đây, việc tìm kiếm lithium được thực hiện trực tiếp bằng các tàu vũ trụ và kính thiên văn mặt đất nhưng không có kết quả.
Ngoại quyển của Thủy Tinh là lớp khí cực kỳ mỏng, nơi các phân tử khí rất thưa thớt và ít tương tác. Nhóm nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ tàu vũ trụ MESSENGER, ghi nhận 12 sự kiện ICWs trong 4 năm. Mỗi sự kiện chỉ kéo dài vài chục phút, phản ánh quá trình lithium bị ion hóa và tương tác với gió mặt trời, từ đó tạo ra tín hiệu điện từ đặc trưng.
Các nhà khoa học xác định rằng nguồn gốc của lithium không phải từ các quá trình chậm như bức xạ Mặt Trời, mà từ các va chạm thiên thạch tốc độ cao với bề mặt Thủy Tinh. Những cú va chạm này giải phóng hơi nóng và làm bốc hơi vật liệu trên bề mặt, đẩy lithium vào ngoại quyển.
Phát hiện này thách thức giả thuyết truyền thống rằng Thủy Tinh bị mất hết các nguyên tố dễ bay hơi trong quá trình hình thành do gần Mặt Trời. Thay vào đó, nghiên cứu chỉ ra rằng va chạm thiên thạch có thể làm giàu bề mặt hành tinh với các nguyên tố dễ bay hơi theo thời gian, mở ra góc nhìn mới về sự tiến hóa hóa học của các hành tinh đá trong hệ Mặt Trời.
Nguồn: https://phys.org/…/2025-07-scientists-lithium-mercury…
Tổng hợp: Hoàng Thế Anh