Trường Đại Học Quốc Tế – Đại Học Quốc Gia TP.HCM

NGOẠI HÀNH TINH NÓNG CHẢY THÀNH VỆT DÀI TỰA NHƯ SAO CHỔI

Các nhà thiên văn học vừa phát hiện một trong những ngoại hành tinh có điều kiện khắc nghiệt nhất từ trước đến nay. Cách chúng ta 140 năm ánh sáng, BD+05 4868 Ab đang bị sức nóng của ngôi sao chủ làm tan chảy, để lại đằng sau phần đuôi dài 9 triệu kilomet như một sao chổi.

Chu kỳ quỹ đạo của BD+05 4868 Ab chỉ vỏn vẹn 30.5 giờ, tức là nó nằm gần sao chủ hơn 20 lần khoảng cách giữa Thuỷ Tinh và Mặt Trời. Vì vậy, phủ đầy bề mặt hành tinh này là một biển dung nham đang bốc hơi vào không gian. Các khoáng chất sau đó cô đặc và nguội đi thành cấu trúc “đuôi” bụi dài.

Trong số 4 ngoại hành tinh kích cỡ Thuỷ Tinh được con người phát hiện đang tan chảy, đây là hành tinh có “tiên lượng” xấu nhất. Cứ mỗi một vòng quỹ đạo, hành tinh này lại xả đi lượng vật chất tương đương một núi Everest. Các nhà khoa học ước tính hành tinh này sẽ hoàn toàn tan biến trong khoảng 1-2 triệu năm nữa. Trong khi đó, hành tinh quay quanh KIC 12557548 còn đến 200 triệu năm để tồn tại. Các ngoại hành tinh có “đuôi” được tìm thấy chủ yếu thuộc lớp hành tinh khí khổng lồ (gas giants) với dư dả lượng vật chất. Ví dụ, HAT-P-32b có hai chiếc đuôi helium dài gấp 53 lần bán kính của chính nó và sẽ chỉ bốc hơi hoàn toàn sau 40 tỉ năm nữa.

BD+05 4868 Ab được tìm thấy bằng phương pháp quá cảnh thiên thể (transit method): Đo đạc thông lượng bức xạ của ngôi sao chủ và phát hiện các sụt giảm có chu kỳ, gây ra khi ngoại hành tinh nằm giữa ngôi sao và đài quan sát. Ở trường hợp của BD+05 4868 Ab, sự sụt giảm kéo dài hơn so với thông thường, và thông lượng ánh sáng đo được ở các chu kỳ có sự chênh lệch. Điều này gợi ý rằng có một cấu trúc không bền vững như đuôi sao chôi đang nối đuôi theo nó. Ngoài ra, ta còn phát hiện một đoạn “đuôi” ngắn hơn nhiều nằm ở phía trước hành tinh này.

Với cường độ tan chảy và bốc hơi dữ dội, BD+05 4868 Ab là cơ hội quý để các nhà khoa học nghiên cứu thành phần vật chất bên trong một hành tinh đất đá.

Nguồn: https://www.sciencealert.com/this-melting-planet-laid-a…

Tổng hợp: Khoa Lê