Một nghiên cứu gần đây của NASA tiết lộ rằng mô thức (pattern) mưa – cách mưa phân bổ trong xuyên suốt năm – cũng quan trọng không kém tổng lượng mưa trong năm. Trong những năm mưa ít nhưng với cường độ cao, thực vật ở môi trường khô cằn như sa mạc thường sinh sôi vì chúng có khả năng chịu hạn tốt. Ngược lại, thực vật ở các hệ sinh thái ẩm ướt như rừng mưa nhiệt đới sẽ gặp khó khăn.
Thông qua các thiết bị như Đài Quan sát Carbon Quỹ đạo-2 (Orbiting Carbon Observatory-2) và thuật toán IMERG để các chuyên gia NASA đã có thể theo dõi lượng mưa và tuyết trên toàn cầu. Kết hợp các đo lường vệ tinh viễn thám về sức khỏe thảm thực vật. Họ đánh giá “độ xanh” của thực vật qua Hiệu số Thực vật Chuẩn hoá (Normalized difference vegetation index – NDVI) và phát hiện ánh sáng huỳnh quang (fluorescence) phát ra từ thực vật khoẻ mạnh khi quang hợp: Khi cây cối hấp thụ ánh sáng mặt trời để chuyển hoá carbon dioxide và nước thành chất dinh dưỡng, diệp lục của chúng “thải” ra những photon không dùng đến.
Báo cáo của NASA nhấn mạnh tác động của sự biến đổi lượng mưa theo từng ngày lên thảm thực vật. Do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, thời tiết ngày nay có xu hướng xuất hiện các trận mưa lớn xen kẽ những giai đoạn khô hạn kéo dài. Phân tích và đối chiếu dữ liệu vệ tinh trong hai thập kỷ qua với dữ liệu thực địa trên đa dạng các hệ sinh thái, các nhà nghiên cứu xác định 42% thảm thực vật trên Trái Đất là nhạy cảm với sự biến đổi lượng mưa theo ngày. Hơn một nửa trong số đó, bao gồm cây cối đất nông nghiệp và đồng cỏ khô, hưởng lợi và sinh sôi nhanh chóng. Ngược lại, các khu rừng nhiệt đới và rừng lá rộng như ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương gặp nhiều khó khăn hơn trong những điều kiện khí hậu mới.
Phân tích thống kê cho thấy lượng mưa theo ngày có tác động lớn đến sự phát triển của thực vật trên toàn cầu. Vì thảm thực vật đóng vai trò là bể chứa CO2 – hấp thụ khí carbon dioxide trong khí quyển, nghiên cứu này có thể nâng cao hiểu biết của chúng ta về vai trò của thực vật trong chu trình carbon.
Chú thích:
– IMERG: Integrated Multi-satellitE Retrievals for GPM. Tạm dịch: Tích hợp Truy xuất Đa vệ tinh cho Đo lường Lượng mưa Toàn cầu)
Nguồn: https://phys.org/…/2024-12-satellite-rainfall-patterns…
Tổng hợp: Khoa Lê