
Vào tháng 9/2023, các nhà khoa học trên thế giới phát hiện những tín hiệu sóng địa chất mạnh mẽ được phát mỗi 90 giây trong suốt 9 ngày liên tục. Hiện tượng kì lạ này lặp lại vào 1 tháng sau đó. Gần 1 năm sau, người ta mới có thể xác định rằng các tín hiệu này đến từ hai cơn sóng thần sinh ra do sạc lở ở một vịnh hẹp (fjord) tại Đông Greenland.
Theo giả thuyết, các cơn sóng bị mắc kẹt trong vịnh tạo thành sóng dừng, còn gọi là thuỷ triều giả (seiches). Tuy nhiên trong nhiều năm, chưa có quan sát trực tiếp nào xác nhận sự tồn tại của chúng.
Trong một nghiên cứu mới đây, các nhà khoa học tại đại học Oxford đã sử dụng dữ liệu cao độ (altimetry) của vệ tinh SWOT để lập bản đồ độ cao mặt nước tại vịnh Dickson tại các thời điểm xảy ra sóng thần. Họ phát hiện chênh lệch độ cao mặt nước lên đến 2 mét theo chiều ngang của vịnh. Quan trọng hơn, các chênh lệch dao động qua lại theo thời gian, chứng minh sự tồn tại của những đợt sóng dừng.
Các nhà nghiên cứu tiếp tục liên kết những quan sát trên với các chuyển động nhỏ của vỏ Trái Đất được đo cách xa hàng nghìn kilômét. Mối liên hệ này cho phép họ tái dựng các đặc điểm của con sóng ngay cả trong những khoảng thời gian mà vệ tinh không quan sát được. Họ cũng đã tái dựng lại điều kiện thời tiết và thủy triều để xác nhận rằng các quan sát không thể do gió hoặc thủy triều gây ra.
Nghiên cứu trên không chỉ tìm ra bằng chứng xác đáng cho sự kiện bí ẩn mà còn chứng minh khả năng ưu việt của các vệ tinh viễn thám thế hệ mới. Sự biến đổi khí hậu đã tạo ra những hiện tượng tự nhiên cực đoan, nhất là ở những vùng khó quan sát như Bắc Cực. Tuy nhiên với hệ thống giao thoa kế ở băng tần Ka (thiết bị KaRIn), SWOT có thể xác định độ cao mặt nước với độ chính xác chưa từng có và là công cụ hữu hiệu để giải quyết các sóng thần, sóng độc (freak waves), và nước dâng do bão (storm surge).
Nguồn: https://phys.org/…/2025-06-greenland-mega-tsunamis…
Tổng hợp: Khoa Lê